固有方程式・固有値・固有ベクトルと固有空間
固有方程式・固有値・固有ベクトルと固有空間
体\(K\)上に\(n\)次正方行列\(A\)があるとき、
\[ A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x} \] を満たす非自明な\(\boldsymbol{x}\in K^{n}\setminus\left\{ \boldsymbol{0}\right\} \)を固有ベクトルといい、\(\lambda\in K\)を固有値という。
\(\lambda\)が\(A\)の固有値であることと、\(\det\left(\lambda I-A\right)=0\)となることは同値である。
この固有多項式が0になる方程式を固有方程式という。
また、固有値\(\lambda\)に対応する固有ベクトル全体の集合に\(\boldsymbol{0}\)を加えた\(V\)の部分集合を\(W\left(\lambda\right)\)とすると、
\begin{align*} W\left(\lambda\right) & =\left\{ \boldsymbol{x}\in V;A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\right\} \\ & =\left\{ \boldsymbol{x}\in V;\left(A-\lambda I\right)\boldsymbol{x}=\boldsymbol{0}\right\} \\ & =\ker\left(A-\lambda I\right) \end{align*} となり、\(W\left(\lambda\right)\)は\(V\)の部分空間となる。
\(W\left(\lambda\right)\)を固有値\(\lambda\)に対する\(A\)の固有空間という。
体\(K\)上に\(n\)次正方行列\(A\)があるとき、
\[ A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x} \] を満たす非自明な\(\boldsymbol{x}\in K^{n}\setminus\left\{ \boldsymbol{0}\right\} \)を固有ベクトルといい、\(\lambda\in K\)を固有値という。
\(\lambda\)が\(A\)の固有値であることと、\(\det\left(\lambda I-A\right)=0\)となることは同値である。
この固有多項式が0になる方程式を固有方程式という。
また、固有値\(\lambda\)に対応する固有ベクトル全体の集合に\(\boldsymbol{0}\)を加えた\(V\)の部分集合を\(W\left(\lambda\right)\)とすると、
\begin{align*} W\left(\lambda\right) & =\left\{ \boldsymbol{x}\in V;A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\right\} \\ & =\left\{ \boldsymbol{x}\in V;\left(A-\lambda I\right)\boldsymbol{x}=\boldsymbol{0}\right\} \\ & =\ker\left(A-\lambda I\right) \end{align*} となり、\(W\left(\lambda\right)\)は\(V\)の部分空間となる。
\(W\left(\lambda\right)\)を固有値\(\lambda\)に対する\(A\)の固有空間という。
(1)
\(\mathbb{C}\)上で$A=\left(\begin{array}{cc} 1 & 1\\ 1 & 1 \end{array}\right)$の固有値と固有ベクトルを求める。固有方程式より、
\begin{align*} 0 & =\det\left(\lambda I-A\right)\\ & =\det\left(\lambda\left(\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 0 & 1 \end{array}\right)-\left(\begin{array}{cc} 1 & 1\\ 1 & 1 \end{array}\right)\right)\\ & =\det\left(\begin{array}{cc} \lambda-1 & -1\\ -1 & \lambda-1 \end{array}\right)\\ & =\left(\lambda-1\right)^{2}-\left(-1\right)^{2}\\ & =\lambda^{2}-2\lambda\\ & =\lambda\left(\lambda-2\right) \end{align*} となるので固有値は\(\lambda=0,2\)となる。
\(\lambda=0\)のときの固有ベクトルは、\(A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\)より、
\begin{align*} \boldsymbol{0} & =\left(0I-A\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} -1 & -1\\ 1 & 1 \end{array}\right)\boldsymbol{x} \end{align*} となり拡大係数行列は
\begin{align*} \left(\begin{array}{cc|c} -1 & -1 & 0\\ 1 & 1 & 0 \end{array}\right) & \rightarrow\left(\begin{array}{cc|c} 1 & 1 & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right) \end{align*} となるので、固有ベクトルは\(c\in\mathbb{C}\setminus\left\{ 0\right\} \)として、
\[ \boldsymbol{x}=c\left(\begin{array}{c} 1\\ -1 \end{array}\right) \] となる。
\(\lambda=2\)のときの固有ベクトルは、\(A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\)より、
\begin{align*} \boldsymbol{0} & =\left(2I-A\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} 2-1 & -1\\ -1 & 2-1 \end{array}\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} 1 & -1\\ -1 & 1 \end{array}\right)\boldsymbol{x} \end{align*} となり拡大係数行列は
\begin{align*} \left(\begin{array}{cc|c} 1 & -1 & 0\\ -1 & 1 & 0 \end{array}\right) & \rightarrow\left(\begin{array}{cc|c} 1 & -1 & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right) \end{align*} となるので、固有ベクトルは\(c\in\mathbb{C}\setminus\left\{ 0\right\} \)として、
\[ \boldsymbol{x}=c\left(\begin{array}{c} 1\\ 1 \end{array}\right) \] となる。
(2)
\(\mathbb{C}\)上で$A=\left(\begin{array}{cc} 4 & 3\\ -2 & -1 \end{array}\right)$の固有値と固有ベクトルを求める。固有方程式より、
\begin{align*} 0 & =\det\left(\lambda I-A\right)\\ & =\det\left(\lambda\left(\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 0 & 1 \end{array}\right)-\left(\begin{array}{cc} 4 & 3\\ -2 & -1 \end{array}\right)\right)\\ & =\det\left(\begin{array}{cc} \lambda-4 & -3\\ 2 & \lambda+1 \end{array}\right)\\ & =\left(\lambda-4\right)\left(\lambda+1\right)-\left(-3\right)2\\ & =\lambda^{2}-3\lambda+2\\ & =\left(\lambda-1\right)\left(\lambda-2\right) \end{align*} となるので固有値は\(\lambda=1,2\)となる。
\(\lambda=1\)のときの固有ベクトルは、\(A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\)より、
\begin{align*} \boldsymbol{0} & =\left(I-A\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} 1-4 & -3\\ 2 & 1-\left(-1\right) \end{array}\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} -3 & -3\\ 2 & 2 \end{array}\right)\boldsymbol{x} \end{align*} となり拡大係数行列は
\[ \left(\begin{array}{cc|c} -3 & -3 & 0\\ 2 & 2 & 0 \end{array}\right)\rightarrow\left(\begin{array}{cc|c} 1 & 1 & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right) \] となるので、固有ベクトルは\(c\in\mathbb{C}\setminus\left\{ 0\right\} \)として、
\[ \boldsymbol{x}=c\left(\begin{array}{c} 1\\ -1 \end{array}\right) \] となる。
\(\lambda=2\)のときの固有ベクトルは、\(A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\)より、
\begin{align*} \boldsymbol{0} & =\left(2I-A\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} 2-4 & -3\\ 2 & 2-\left(-1\right) \end{array}\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} -2 & -3\\ 2 & 3 \end{array}\right)\boldsymbol{x} \end{align*} となり拡大係数行列は
\begin{align*} \left(\begin{array}{cc|c} -2 & -3 & 0\\ 2 & 3 & 0 \end{array}\right) & \rightarrow\left(\begin{array}{cc|c} 2 & 3 & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right)\\ & \rightarrow\left(\begin{array}{cc|c} \frac{2}{\sqrt{13}} & \frac{3}{\sqrt{13}} & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right) \end{align*} となるので、固有ベクトルは\(c\in\mathbb{C}\setminus\left\{ 0\right\} \)として、
\[ \boldsymbol{x}=c\left(\begin{array}{c} \frac{3}{\sqrt{13}}\\ -\frac{2}{\sqrt{13}} \end{array}\right) \] となる。
(3)
\(\mathbb{C}\)上で$A=\left(\begin{array}{cc} 2 & 1\\ 0 & 2 \end{array}\right)$の固有値と固有ベクトルを求める。\begin{align*} 0 & =\det\left(\lambda I-A\right)\\ & =\det\left(\lambda\left(\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 0 & 1 \end{array}\right)-\left(\begin{array}{cc} 2 & 1\\ 0 & 2 \end{array}\right)\right)\\ & =\det\left(\begin{array}{cc} \lambda-2 & -1\\ 0 & \lambda-2 \end{array}\right)\\ & =\left(\lambda-2\right)\left(\lambda-2\right)-\left(-1\right)0\\ & =\left(\lambda-2\right)^{2} \end{align*} となるので固有値は\(\lambda=2\)となる。
\(\lambda=2\)のときの固有ベクトルは、\(A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\)より、
\begin{align*} \boldsymbol{0} & =\left(2I-A\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} 2-2 & -1\\ 0 & 2-2 \end{array}\right)\boldsymbol{x}\\ & =\left(\begin{array}{cc} 0 & -1\\ 0 & 0 \end{array}\right)\boldsymbol{x} \end{align*} となり拡大係数行列は
\[ \left(\begin{array}{cc|c} 0 & -1 & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right)\rightarrow\left(\begin{array}{cc|c} 0 & 1 & 0\\ 0 & 0 & 0 \end{array}\right) \] となるので、固有ベクトルは\(c\in\mathbb{C}\setminus\left\{ 0\right\} \)として、
\[ \boldsymbol{x}=c\left(\begin{array}{c} 1\\ 0 \end{array}\right) \] となる。
-
\(\lambda\)が\(A\)の固有値であることと、\(\det\left(\lambda I-A\right)=0\)となることは同値であることを証明する。\begin{align*} \lambda\text{が}A\text{の固有値} & \Leftrightarrow\exists\boldsymbol{x}\in K^{n}\setminus\left\{ \boldsymbol{0}\right\} ,A\boldsymbol{x}=\lambda\boldsymbol{x}\\ & \Leftrightarrow\exists\boldsymbol{x}\in K^{n}\setminus\left\{ \boldsymbol{0}\right\} ,\left(\lambda I-A\right)\boldsymbol{x}=\boldsymbol{0}\\ & \Leftrightarrow\left(\lambda I-A\right)\text{は正則行列ではない}\\ & \Leftrightarrow\det\left(\lambda I-A\right)=0 \end{align*} となるので題意は成り立つ。
\(W\left(\lambda\right)\)は\(V\)の部分空間になる
\(W\left(\lambda\right)\)は\(V\)の部分空間になることの証明\(W\left(\lambda\right)=\ker\left(\lambda I-A\right)\)であり、ベクトル空間の核は\(V\)の部分空間になるので\(W\left(\lambda\right)\)は\(V\)の部分空間になる
別証明
直接証明する。\(W\left(\lambda\right)\)の定義より明らかに\(\boldsymbol{0}\in W\left(\lambda\right)\)となる。
\(\boldsymbol{x},\boldsymbol{y}\in W\left(\lambda\right)\)とすると、\(A\left(\boldsymbol{x}+\boldsymbol{y}\right)=A\boldsymbol{x}+A\boldsymbol{y}=\lambda\boldsymbol{x}+\lambda\boldsymbol{y}=\lambda\left(\boldsymbol{x}+\boldsymbol{y}\right)\)となるので、\(\boldsymbol{x}+\boldsymbol{y}\in W\left(\lambda\right)\)となる。
\(c\in K,\boldsymbol{x}\in W\left(\lambda\right)\)とすると\(A\left(c\boldsymbol{x}\right)=cA\left(\boldsymbol{x}\right)=c\lambda\boldsymbol{x}=\lambda\left(c\boldsymbol{x}\right)\)となるので\(c\boldsymbol{x}\in W\left(\lambda\right)\)となる。
これらより、\(W\left(\lambda\right)\)は\(V\)の部分空間になる。
ページ情報
| タイトル | 固有方程式・固有値・固有ベクトルと固有空間 |
| URL | https://www.nomuramath.com/tv8fypr7/ |
| SNSボタン |
固有多項式・最小多項式の性質
固有多項式・最小多項式ともに固有値を代入すると0になる。
固有多項式と最小多項式の定義
\[
p_{A}\left(\lambda\right)=\det\left(\lambda I-A\right)
\]
対角行列の性質
\[
\diag\left(a_{1},a_{2},\cdots,a_{n}\right)\diag\left(b_{1},b_{2},\cdots,b_{n}\right)=\diag\left(a_{1}b_{1},a_{2}b_{2},\cdots,a_{n}b_{n}\right)
\]
べき等行列の性質
べき等行列はユニタリ行列で対角化が可能である。

